ΙΔΑΝΙΚΑ-ΑΡΕΤΕΣ-ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
(της Μαίρης Μάκρα )
Λεωνίδας Α΄-Βασιλιάς Σπάρτης
ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΙΔΑΝΙΚΟΥ
( Αρχαία Σπάρτη - Λεωνίδας Α΄)
- της Μαίρης Μάκρα=
Χειμώνας! Κρύο! Αναμονή!
Αναμονή; Ναι, φυσικά, για κάποια πληροφορία βελτίωσης της ζωής μας, που δεν ερχόταν, από το "Κέντρο του Παραλόγου". Γιατί παραξενεύεστε; Δεν έχετε εσείς στη χώρα σας " Κέντρο Παραλόγου"; Τί περίεργο! Φαίνεται πως προσγειώθηκα, με την Χρονοκάψουλά μου σε λάθος εποχή
.Εμείς, αγαπητοί μου, στην ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς χώρα μας, έχουμε την τύχη να εκπαιδευόμαστε με ειδικές μεθόδους, ώστε να ανασύρουμε από μέσα μας όλα τα ηρωικά στοιχεία της ψυχής μας.
Με φροντίδα περισσή και συγκινητική, θα πρόσθετα, ρυθμίζεται η ζωή μας έτσι, ώστε να μην έχουμε πρόσβαση στις ανάγκες μιας ταπεινής διαβίωσης ή μάλλον να τις ξεχνάμε. Από ποιούς; Δεν ξέρουμε ακριβώς από ποιους είναι οργανωμένη αυτή η ειδική μέθοδος εκπαίδευσης του πολίτη, ώστε να γίνει ένα "καλό και υπάκουο παιδί". Γιατί να σκοτίζεται το μυαλό του; Άλλοι θα σκέφτονται για τη ζωούλα του και θα την χαίρεται με όσα στολίδια και ομαδοποιημένα εντυπωσιακά παιχνίδια θα του προσφέρουν. Ποιοί; Ε, τώρα! Μην παραβαίνετε τον κανόνα! Τα καλά παιδιά δεν ρωτάνε!
Εντάξει, συμμορφωθήκαμε, αλλά...μόλις σφίξουν τα κρύα και δεν έχεις θέρμανση, γιατί δεν σου έχουν δώσει βοήθημα από το "Ταμείο της Φτώχειας", στην οποία εκπαιδεύεσαι ( για να σκληραγωγηθείς, είπαμε) τί κάνεις;
Αυτό που δεν φυλακίζεται!
Επιστρατεύεις την "προίκα της ιδιαιτερότητάς σου". Όπως είναι η "Δημιουργική Φαντασία", που μεταμορφώνεται σε "Μηχανή του Χρόνου" και σε εκτοξεύει μακριά από το πεδίο της "συρρίκνωσης του εγκεφάλου". Όμως, για να λειτουργήσει πρέπει να την γεμίσεις με τα απαραίτητα καύσιμα. Κι αυτά είναι οι ερωτήσεις, που υπερχειλίζουν το μυαλό σου και η ανάγκη σου για Γνώση!
Τα δικά μου "καύσιμα", αυτή τη φορά, ήταν μία ερώτηση, ως απορία: " Ποιό είναι το λάθος που γίνεται σ΄αυτή την ηλιόλουστη χώρα και πάμε από το κακό στο χειρότερο;"
Το σκέφτηκα κι αμέσως η "Χρονομηχανή μου" πήρε μπρος! Απογειώθηκε με φόρα! Μαζί της κι εγώ!
***
Σε λίγο, ο χρόνος άλλαξε, μαζί και το περιβάλλον!
Βρέθηκα ξαφνικά σε ένα πεδίο που αμέσως το αναγνώρισα, μια και είχα διαβάσει- στην από κει πλευρά του χρόνου- πολλά ιστορικά βιβλία:
Ήταν η Αρχαία Σπάρτη.
Ο ήλιος έλαμπε στον ουρανό και λίγο πιο μακριά από εμένα έβλεπα Σπαρτιάτες στρατιώτες να εκτελούν ασκήσεις με μεγάλη ακρίβεια και πειθαρχία. Περπάτησα για λίγο, παρατηρώντας γύρω μου με μεγάλη περιέργεια και απορούσα πώς δεν με πρόσεξε κανείς. Ήμουν τόσο διαφορετικός ανάμεσά τους!
Ξαφνικά, εκεί που δεν το περίμενα, παρουσιάστηκε μπροστά μου ένας άνδρας ιδιαίτερα επιβλητικός . Φορούσε τη χαρακτηριστική περικεφαλαία και τη χλαμύδα των Σπαρτιατών. Και, ναι, τον αναγνώρισα! Ήταν ο Λεωνίδας, ο θρυλικός βασιλιάς της Σπάρτης.
Στάθηκε μπροστά μου. Με κοίταξε επίμονα, λες και προσπαθούσε να καταλάβει τον λόγο της παρουσίας μου εκεί. Ένοιωθα περίεργα κάτω από το σοβαρό του βλέμμα. Μα εκείνος δεν έχασε καιρό με περιττές ερωτήσεις. Χωρίς πολλά λόγια, με κάλεσε να καθίσω κοντά του, πάνω σε έναν βράχο. Ένοιωσα δέος και τιμή που βρισκόμουν μπροστά του και, σαν να ήταν το πιο φυσικό πράγμα του κόσμου, ξεκίνησε μεταξύ μας ένας διάλογος. Σας τον μεταφέρω, όπως ακριβώς έγινε:
Εγώ: "Μεγάλε βασιλιά Λεωνίδα, είμαι από τη σύγχρονη Ελλάδα. Τιμή μου να συναντήσω έναν ήρωα σαν εσένα. Θέλω να μάθω τι πιστεύεις ότι κάνουμε λάθος στην αγωγή των νέων μας σήμερα."
Λεωνίδας: "Ξένε από το μέλλον, οι καιροί σας είναι πολύ διαφορετικοί από τους δικούς μας, αλλά ορισμένα πράγματα παραμένουν τα ίδια. Στη Σπάρτη, διδάσκουμε στους νέους μας την Πειθαρχία, που αποσκοπεί στην καλλιέργεια αρετών, όπως την αφοσίωση σε κάποιο ιδανικό και την αυταπάρνηση, για να το υπηρετήσουμε. Εσείς διδάσκετε αυτή την πειθαρχία; "
Εγώ: "Έχουμε διαφορετικές προσεγγίσεις τώρα, Λεωνίδα. Εστιάζουμε περισσότερο στην ακαδημαϊκή γνώση και λιγότερο στη σωματική άσκηση και την ηθική εκπαίδευση."
Λεωνίδας: "Η ακαδημαϊκή γνώση είναι σημαντική, αλλά χωρίς το σώμα να είναι δυνατό και το πνεύμα ακμαίο, η γνώση γίνεται άχρηστη. Εμείς διδάσκουμε στους νέους μας να είναι πρώτα νομοταγείς πολίτες, καλοί στρατιώτες και να βάζουν το καλό της πόλης τους πάνω από το ατομικό τους συμφέρον."
Εγώ: "Δηλαδή, όλα ξεκινούν από την εκπαίδευση! Και ποιά είναι η γνώμη σου για τη σημερινή εκπαίδευση στη χώρα μας;"
Λεωνίδας: « Βλέπω ότι έχετε εγκαταλείψει την εκπαίδευση για αρετή και πειθαρχία. Οι νέοι σας μεγαλώνουν χωρίς να μαθαίνουν τι σημαίνει σεβασμός, υπακοή, εγκράτεια, αφοσίωση και θυσία, ώστε να υπηρετήσουν το Καλό!. "
Εγώ: "Τι πιστεύεις ότι πρέπει να αλλάξουμε, για να καλυτερέψει η δική μας κοινωνία;"
Λεωνίδας: "Είναι ηθικό σας χρέος να αναθρέψετε μια γενιά που θα βάζει το κοινό καλό πάνω από το ατομικό συμφέρον. Πρέπει να καλλιεργήσετε στα παιδιά σας την αίσθηση της συλλογικής ευθύνης, της αγάπης για την πατρίδα. Να τους διδάξετε, ότι η ελευθερία και η ευημερία δεν έρχονται χωρίς κόπο και θυσίες. Να τους εμπνεύσετε, ώστε να είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να υπερασπιστούν την πατρίδα τους και τα ιδανικά της με κάθε κόστος, όπως έκαναν οι προγονοί τους".
Σιώπησε για λίγο κι εγώ το σεβάστηκα. Μετά από ολιγόλεπτη σιωπή, συνέχισε:
"Η σωματική άσκηση δεν είναι μόνο για να είναι δυνατοί στο σώμα, αλλά και για να έχουν την πειθαρχία και την ψυχική αντοχή να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής. Να μάθουν να συνεργάζονται και να σέβονται τους ηγέτες τους, τους δασκάλους τους και τους μεγαλύτερους με την εμπειρία που διαθέτουν. Επίσης να αναγνωρίζουν τη σημασία της ιεραρχίας και της τάξης. Αυτές οι αξίες είναι διαχρονικές και απαραίτητες για την ευημερία της πολιτείας σας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να δημιουργήσετε μια κοινωνία σύμφωνα με την αντίληψη των προγόνων σας και ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος".
Καθώς τελείωνε η συζήτησή μας, ο Λεωνίδας με κοίταξε με σοβαρότητα. Ένοιωσα την δύναμή του, αλλά και την αφοσίωσή του στα πιστεύω του. Ήταν ξεκάθαρο ότι η Σπάρτη δεν ήταν μόνο ένας τόπος, αλλά ένας τρόπος ζωής και σκέψης που αξίζει να μελετήσουμε και να εμπνευστούμε από αυτόν, ακόμα και στη σύγχρονη εποχή μας.
***
Το πώς βρέθηκα πίσω στην εποχή μας, δεν το συζητάμε. Είναι από τα ανεξήγητα, που δεν χωράνε στο μυαλό μας. Μόνο η καρδιά μας μαζί με το πνεύμα μας μπορούν να μας το εξηγήσουν, όταν τους δώσουμε την πρωτοκαθεδρία.
***
Υπογραφή:
Με αγάπη στην Πατρίδα μου, στην Ιστορία μας και στον συνάνθρωπο,
Κάποιος πολίτης αυτής της χώρας!
************************************************
Σε σύνοψη οι αρετές για έναν Σπαρτιάτη:
Ανδρεία (Θάρρος).
Συνεργασία και Ομαδικότητα.
Εγκράτεια ( Αυτοσυγκράτηση).
Αυτοθυσία- Αφοσίωση (στην πόλη-κράτος και σε κεντρικές αξίες για το καλό της πόλης)
Αγώνας και Αντοχή: Σωματικές και πειθαρχικές ασκήσεις για να ενδυναμώσουν το σώμα και το πνεύμα τους.
Προσήλωση στους νόμους: Οι νέοι μάθαιναν να τους ακολουθούν πιστά, συμβάλλοντας στη σταθερότητα και την τάξη της πόλης.
*****
Λεωνίδας Α΄
Ο Λεωνίδας Α΄, βασιλιάς της αρχαίας Σπάρτης, είναι ένας από τους πιο γνωστούς και εμβληματικούς πολεμιστές στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας. Η ακριβής ημερομηνία γέννησής του δεν είναι γνωστή, αλλά πιστεύεται ότι γεννήθηκε γύρω στο 540 π.Χ. Ήταν γιος του βασιλιά Αναξανδρίδα Β΄ της δυναστείας των Αγιαδών και διαδέχθηκε τον ετεροθαλή αδερφό του, Κλεομένη Α΄, στον θρόνο της Σπάρτης.
Η φήμη του Λεωνίδα οφείλεται κυρίως στη συμμετοχή του στη Μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ., κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων. Σε αυτή τη μάχη, ο Λεωνίδας ηγήθηκε μιας μικρής δύναμης 300 Σπαρτιατών πολεμιστών, μαζί με άλλους Έλληνες συμμάχους, για να αναχαιτίσει την προέλαση του πολυάριθμου στρατού του Πέρση βασιλιά Ξέρξη Α΄.
Παρά την αριθμητική υπεροχή των Περσών, ο Λεωνίδας και οι άνδρες του κατάφεραν να κρατήσουν τη στενή διάβαση των Θερμοπυλών για τρεις ημέρες, επιδεικνύοντας απαράμιλλη γενναιότητα και στρατηγική. Η αντίστασή τους έδωσε πολύτιμο χρόνο στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις-κράτη να προετοιμαστούν για την περαιτέρω αντιμετώπιση της περσικής εισβολής. Στο τέλος, οι Σπαρτιάτες και οι σύμμαχοί τους περικυκλώθηκαν και εξοντώθηκαν, με τον Λεωνίδα να πέφτει ηρωικά στη μάχη.
Η θυσία του Λεωνίδα έγινε σύμβολο ηρωισμού, αφοσίωσης και αυτοθυσίας. Οι αρχαίοι Έλληνες, και κυρίως οι Σπαρτιάτες, τον θεωρούσαν πρότυπο ανδρείας και πειθαρχίας. Η Μάχη των Θερμοπυλών έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο διάσημα και δραματικά επεισόδια των Περσικών Πολέμων, με τον Λεωνίδα να κατέχει κεντρική θέση σε αυτό το κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας.
Ο Λεωνίδας παντρεύτηκε τη Γοργώ, κόρη του βασιλιά Κλεομένη Α΄, και απέκτησαν έναν γιο, τον Πλείσταρχο, ο οποίος τον διαδέχθηκε στον θρόνο της Σπάρτης. Η ιστορία του Λεωνίδα και η Μάχη των Θερμοπυλών έχουν εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες, συγγραφείς και κινηματογραφιστές, καθιστώντας τον Λεωνίδα μια διαχρονική φιγούρα θάρρους και ηγεσίας.
----
«Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των όρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες».
(Κ. Καβάφης) "