"ΓΝΩΘΙ Σ  ΑΥΤΟΝ "

. Γνῶθι σαυτόν.(να γνωρίσεις τον εαυτό σου)
Η φράση "γνώθι σαυτόν" αποδίδεται πολλές φορές στον Σωκράτη ή τον Πλάτωνα, ενώ είναι γνωμικό του Χίλωνα του Λακεδαιμόνιου!***
                                                ***
                     ( Διασκευή σε μύθο από τη Μαίρη Μάκρα )


Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΙΟΧΟΙΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΣΟΦΙΑΣ


Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα μεγάλο και πυκνό δάσος, ζούσε ένας αγριόχοιρος, που ξεχώριζε από τους άλλους αγριόχοιρους της περιοχής του και τον έλεγαν Βρόντη. Ήταν δυνατός, με κοφτερούς χαυλιόδοντες και σκληρό δέρμα, αλλά ήταν πολύ ειρηνικός, παρά την άγρια όψη του.
Και πώς έγινε αυτό και καταπολέμησε την άγρια φύση του; Έγινε, γιατί ο καλός μας είχε ένα μεγάλο όνειρο: να γίνει ο σοφότερος δάσκαλος του δάσους και να διδάξει τους άλλους της φυλής του με κάποιον τρόπο, ώστε να έχουν μια καλύτερη ζωή.

Και τί έκανε; Βάζοντας το όνειρό του μπροστά, πέρασε χρόνια μελετώντας τα αρχαία κείμενα της φυλής του, που ήταν χαραγμένα σε παλιές πέτρες. Διάβαζε πολλές ώρες και το βράδυ, σαν η σελήνη φώτιζε το δάσος, άκουγε με προσοχή τις διηγήσεις των γεροντότερων ζώων και προσπαθούσε να μάθει τα λόγια τους και να διδαχτεί από τα όσα γνώριζαν. Πέρασε καιρός και, αφού έκρινε ότι έχει μάθει πολλά, πήρε την απόφαση  να πάρει τη θέση που πίστευε πια ότι του άξιζε και να διδάξει.

Ήταν ένα ζεστό απόγευμα, όταν στάθηκε στη μέση του δάσους και με δυνατή φωνή ανακοίνωσε:

 « Φίλοι και συντοπίτες αγριόχοιροι και άλλα ζώα, ακούστε τί έχω να σας πω! Από σήμερα, θα είμαι ο δάσκαλος σας! Όποιος θέλει να μάθει τα μυστικά της ζωής και τους νόμους της, ας έρθει κοντά μου. Έχω να του μάθω πολλά!»

Πολλά ζώα -και όχι μόνο αγριόχοιροι- συγκεντρώθηκαν από περιέργεια γύρω του και περίμεναν ν΄ακούσουν τί  το σοφό θα είχε να τους πει. Ο Βρόντης χάρηκε που είδε να έχει μαθητές και άρχισε να τους μιλάει με στόμφο για όσα είχε διαβάσει. Αναφέρθηκε στους νόμους της ζωής! Τους είπε πολλά για την πειθαρχία. Τους έδωσε οδηγίες για το πώς να γίνουν δυνατότερα και κάποιους τρόπους και κανόνες για να γίνουν εξυπνότερα. Κοίτα, όμως, που τα λόγια του δεν έπιασαν τόπο και τα ζώα φάνηκε να βαριούνται με τις διδασκαλίες του.΄Ηταν σαν να μη μιλούσε από την καρδιά του, αλλά σαν να διάβαζε σελίδες από βιβλία, γεμάτα με διάφορες θεωρίες και κανόνες που είχαν γράψει άλλοι. Αυτό μπορεί να το πρόσεξε, μπορεί και όχι. Δεν το ξέρουμε, γιατί ο Βρόντης ήταν απορροφημένος από τις γνώσεις του και δεν έβλεπε τί γίνεται γύρω του.

Ώσπου μια μέρα, ένας σοφός γερο- γκιώνης, που είχε παρακολουθήσει τα μαθήματα του Βρόντη με μεγάλη υπομονή, ζήτησε τον λόγο και τον ρώτησε:

«Αγριόχοιρε, λες πολλά και μπορεί να είναι σοφά. Πες μας, όμως, πέρα από αυτά που έχεις διαβάσει, εσύ γνωρίζεις ποιός πραγματικά είσαι;»

Ο Βρόντης τον κοίταξε με μεγάλη απορία και του απάντησε περήφανα:
« Εγώ ποιός είμαι; Είμαι ο σοφός δάσκαλος! »

Ο γερο-γκιώνης με ήρεμη φωνή του είπε πάλι:
« Αυτός είναι ο τίτλος σου. Είσαι αυτός που έχει διαβάσει πολλά και μας τα λέει. Όμως, δεν ξέρεις εσύ ποιός είσαι. Πώς θα διδάξεις, λοιπόν, τους άλλους μόνο με όσα διάβασες;»

Τα λόγια του γκιώνη τρύπησαν σαν αγκάθι την καρδιά του Βρόντη. Τη νύχτα, αποτραβήχτηκε στη μοναξιά του και αναρωτήθηκε: "Αλήθεια,ποιος είμαι πέρα ​​από τις γνώσεις μου; Τι με κάνει αληθινά σοφό;". Και με τις σκέψεις αυτές, αποκοιμήθηκε.

Το πρωί, όταν ξύπνησε, παρατήρησε πως δίπλα του ήταν μία λιμνούλα.'Εσκυψε να πιεί λίγο νερό και ξαφνικά είδε το είδωλό του να καθρεφτίζεται στα ήρεμα νερά της. Και τί αντίκρυσε; Έναν αγριόχοιρο κουρασμένο, με το κεφάλι του να βουίζει από τις  τόσες θεωρίες,που είχε διαβάσει και είχε ξεχάσει ή μάλλον δεν ήξερε ποιές ήταν οι δικές του αλήθειες.
Τί είχε μάθει ο ίδιος για τον εαυτό του, μέσα από τη ζωή του στο δάσος;
Με τρόμο  αντιλήφθηκε, ότι δεν είχε μάθει τίποτε. Και ,χωρίς τα πολλά του διαβάσματα, δεν ήξερε ποιός πραγματικά είναι.
Κι έτσι, με μπόλικη απογοήτευση κατάλαβε, πως η σοφία δεν βρίσκεται μόνο στα βιβλία και στις ξένες διδασκαλίες, αλλά και στην κατανόηση του εαυτού μας, στα λάθη μας, στους φόβους μας, στις χαρές μας, στις εμπειρίες μας.

Την επόμενη μέρα, ο Βρόντης συγκέντρωσε τα ζώα γύρω του και τους είπε ταπεινά:
« Φίλοι μου, δεν μπορώ πια να είμαι δάσκαλος σας.Τί να σας διδάξω αφού δεν ξέρω ποιός πραγματικά είμαι; »

Από τότε, αντί να προσπαθεί να φανεί σπουδαίος με γνώσεις που δεν ένιωθε δικές του, ο Βρόντης ξεκίνησε ένα άλλο ταξίδι: να παρατηρεί τον εαυτό του για να τον γνωρίσει καλά.
Σιγά σιγά και χωρίς  μεγάλη προσπάθεια, είδε  να γίνεται  πιο ήρεμος, πιο συμπονετικός και με μεγάλη προθυμία  να συμπαραστέκεται σε όσα ζώα  βρίσκονταν σε δύσκολη θέση. Αυτό το έκανε μέσα από την καρδιά του.
Και τώρα; Αναρωτιέστε τί έγινε;
Χωρίς να το επιδιώξει ο ίδιος, τα ζώα άρχισαν να τον εμπιστεύονται και να τον συμβουλεύονται , γιατί έβλεπαν την αξία του και τη σοφία του στις πράξεις του και όχι μόνο στα λόγια του.

Κι έτσι, ο  καλός μας Βρόντης   έμαθε το σπουδαιότερο μάθημα:

             Η αληθινή σοφία ξεκινά από το «Γνώθι σαυτόν».

                                                         ****

Ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος (6ος αιώνας π.Χ.) ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας και εξέχοντες πολιτικούς και νομοθέτες της Σπάρτης. Διακρίθηκε για τη λιτή φιλοσοφία του, την αυστηρότητα των ηθών και τις σοφές συμβουλές του.
- Βασικά στοιχεία:
Γέννηση : Περίπου 600 π.Χ., Σπάρτη
Ιδιότητα : Έφορος, νομοθέτης, φιλόσοφος
Δράση : Ενίσχυσε την εξουσία των εφόρων και προώθησε τη σπαρτιατική πειθαρχία.
Ρητά :«Γνώθι σαυτόν» (Γνώρισε τον εαυτό σου)
«Μηδέν άγαν» (Τίποτα σε υπερβολή)
«Γηράσκω δ' αεί πολλά διδασκόμενος» (Γερνώ μαθαίνοντας πάντα πολλά)
Σύμφωνα με την παράδοση, πέθανε από τη χαρά του όταν ο γιος του νίκησε σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η φιλοσοφία του επηρέασε βαθιά τη σπαρτιατική και γενικότερα την ελληνική σκέψη